مُحمّد بن مُحمّد بن نَعمان معروف به شیخ مُفید، فقیه و متکلم و از علمای برجسته شیعه قرن ۵ (قمری).
زندگی[]
در ذیقعده سال ۳۳۶ (قمری) در نزدیکی بغداد متولد شد.
وی استاد شیخ طوسی و سید مرتضی علم الهدی بود. او فقیه و کلامی شیعی که بیشتر در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی شیعه در عصر او به اوج کمال رسید. او در مناظرات دینی مهارت خاصی داشت و مناظراتش با قاضی عبدالجبار رئیس فرقه متعزله بغداد و قاضی ابوبکر باقلانی رئیس اشاعره معروف بود.
او مورد تحسین و احترام بزرگان اهل تسنن از قبیل، ابن حجر عسقلانی، ابن عماد حنبلی، یافعی و دیگران بود. شیخ طوسی درباره او در الفهرست مینویسد: «محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن المعلم، از متکلمان امامیه‌است. درعصر خویش ریاست و مرجعیت شیعه به او منتهی گردید. در فقه و کلام بر هر کس دیگر مقدم بود. حافظه خوب و ذهن دقیق داشت و در پاسخ به سؤالات حاضر جواب بود. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب کوچک و بزرگ دارد».
گفته‌اند لقب «مفید» را علی بن عیسی معتزلی در عهد جوانی، در نتیجه مباحثه با وی به او داد.
درگذشت[]
شیخ مفید در شب جمعه ۳ رمضان ۴۱۳ در بغداد، در سن ۷۵ سالگی درگذشت. هشتاد هزار تن از شیعیان او را تشییع کردند و سید مرتضی علم الهدی بر او نمازگزارد و در پائین پای امام جواد استادش ابن قولویه مدفون گردید.
شاگردان[]
او دارای شاگردان بسیاری بود که معروفترین آنان عبارت‌اند از:
- سید مرتضی علم الهدی برادر سید رضی
- سید رضی
- شیخ طوسی
- شیخ نجاشی
- ابوالفتح کراجکی
- ابویعلی جعفر بن سالار
آثار[]
شیخ نجاشی که از شاگردان اوست در کتاب رجال خود ۱۷۱ اثر او را نام برده‌است. برخی از آثار او عبارت‌اند از:
- علم کلام و عقاید:
- اوائل المقالات
- شرح عقاید صدوق
- اجوبه المسائل السرویه
- نکت الاعتقادیه
- علم فقه
- المقنعه
- الاعلام
- المسائل الصاغانیه
- جوابات اهل الموصل فی العدد الرویه
- جواب اهل الرقه فی الاهله و العدد
- اخلاق اسلامی و حدیث:
- الامالی (مفید)
- غیبت امام دوازدهم:
- الفصول العشره فی الغیبه
- الجوابات فی الخروج المهدی(عج)
- دیگر:
- الفرائض
- الکلام فی دلائل القرآن
- وجوه اعجاز القرآن
- النصرة فی فضل القرآن
- البیان فی تالیف القرآن
- الافصاح
- الایضاح
- الارکان
- الارشاد العیون
منابع[]
الگو:Wikireadr