اِمام واژه ایست عربی و به معنای پیشوا و رهبر، که از اصطلاحات خاص دین اسلام است.
این واژه به خودی خود معنی مقدسی ندارد و در قرآن هم برای پیشوایانی که مردم را به سوی خدا هدایت می‌کردند به کار رفته و هم برای پیشوایانی که مردم را به سوی کفر هدایت می‌کرده اند. اما غیر از این معنای عام دارای معانی و کاربردهای خاصی در فرهنگ مسلمانان نیز هست.
کاربردها[]
- 1- امام جماعت: هر فردی که پیش نماز بایستد و دیگران به او اقتدا کنند. این کاربرد بین تمام مسلمانان مشترک است. از نظر فقه شیعه امام جماعت باید عادل باشد. به عبارت دیگر نمازگزاران دیگر از او گناه کبیره و یا اصرار بر گناه صغیره ندیده باشند.ر.ک. امام جمعه
- 2- رهبر اجتماع: خواجه نصیر الدین طوسی در «تجرید الاعتقاد» امامت را به عنوان «رياسةٌ عامّةٌ» یعنی ریاست عمومی تعریف می‌کند. این معنی امامت نیز بین تمام مسلمانان جز خوارج مشترک است. البته فرق مختلف شرایط و مصادیق متفاوتی را برای امام در نظر می‌گیرند.
- 3- عالمان برجسته دینی: اهل سنت برای برخی از دانشمندان بسیار برجسته دینی نظیر محمد غزالی و فخر رازی از این لقب استفاده کرده اند.
- 4- لقبی بیانگر تقدس: در برخی کشورهای عربی نظیر عراق ،سوریه ،لبنان و کشورهایی نظیر ایران بزرگ،جمهوری اذربایجان عده‌ای از مردم روسیه و بسیاری از مسلمانان اروپایی مردم (شیعه و سنی) بسیاری از افراد مقدس نظیر ابوالفضل العباس را امام می‌خوانند.
- 5- پیشوای دین: در نزد جمیع فرق شیعه امامت معنا و کاربرد خاصی دارد و باعث تفکیک شیعه از سنی می‌شود. اهل سنت اصلاً چنین مفهومی را در دین خود ندارد؛ به جز گروهی از صوفیان که مفهوم «قطب» را استفاده می‌کنند. در این کاربرد امام چند مسئولیت و چند مشخصه ویژه دارد. در زیر مفهوم دقیق آن نزد شیعیان دوازده امامی(امامیه) بیان می‌شود.
امام در قرآن[]
در قرآن از سه نفر با عنوان امام یاد شده است و آنان ابراهیم و اسحاق و یعقوب هستند.
امامت در نزد شیعیان امامیه[]
امامت یکی از اصول باور شیعیان است، که به جهت اهمیت آن شیعیان دوازده امامی خود را امامیّه می‌خوانند. سنگ بنای تشیع مسئله امامت و حجیت قول و فعل امام است. حجیتی که از علم تام و منبعث از یقین به محتوای دین ناشی می‌شود. علمی که از راه اجتهاد کسب نمی‌شود و به شک و حدس و گمان آلوده نیست و لذا صاحب آن مرجع نهایی در هر چیزی است که به نام آن دین گفته می‌شود، یا به عبارتی حجت آن دین است.امامان شیعه چنین منزلتی را برای خود قائل بوده‌اند.
اصول دین شیعه : توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت
منابع[]
- مطهری، مرتضی؛ امامت و رهبری؛ انتشارات صدرا
- کربن، هانری؛ تاریخ فلسفه اسلامی؛ ترجمه: جواد طباطبایی؛ تهران: کویر، انجمن ایران‌شناسی فرانسه
كتابشناسى[]
- امام‌شناسی ،تالیف علامه‌آية‌الله حاج‌سيّدمحمّدحسين حسيني‌طهراني مجموعه‌اي است از بحثهاي تفسيري ، فلسفي ، روائي ، تاريخي ، اجتماعي دربارۀ امامت و ولايت بطور كلّي.
- حاكميت سياسى معصومان
- عصمت، جعفر سبحانى
- سيرى در سيره ائمه اطهار، مرتضى مطهرى
- اعتقاد ما، ناصر مكارم شيرازى
- المراجعات (مناظره علمى)
جستارهای وابسته[]
- اهل بیت
- ۱۴ معصوم
الگو:Wikireadr